Bir akson boyunca belirli kimyasal maddelerin akışı.
Akson taşıma, nöronların aksonları boyunca moleküller ve organellerin hareket ettirilmesi sürecidir. Bu süreç, nöronların normal işlevlerini yerine getirebilmesi ve sağlıklı bir şekilde yaşaması için gereklidir. Akson taşıma, nöronların hücre gövdelerinde üretilen proteinler, lipitler ve organeller gibi önemli bileşenlerin aksonun uzunluğu boyunca taşınmasını sağlar. Bu, aksonun terminal kısmında ve diğer sinir hücreleriyle iletişim noktalarında (sinapslar) gereken yapıları ve molekülleri temin etmeye yardımcı olur.
Akson taşıması iki yönlüdür: anterograd ve retrograd taşıma.
- Anterograd taşıma: Bu süreç, hücre gövdesinden akson terminaline doğru molekül ve organellerin taşınmasını içerir. Anterograd taşıma, sinir hücrelerinin işlevlerini yerine getirmesi için gerekli olan proteinler, lipitler ve diğer moleküllerin hedef bölgelere ulaştırılmasını sağlar.
- Retrograd taşıma: Bu süreç, akson terminalinden hücre gövdesine doğru molekül ve organellerin taşınmasını içerir. Retrograd taşıma, hücre gövdesine geri dönen sinyallerin ve hücre dışından alınan moleküllerin (örneğin, reseptörlerin bağlandığı ligandlar) taşınmasını sağlar. Bu süreç, hücrenin işlevlerini düzenlemeye ve hücrenin sağlığını korumaya yardımcı olur.
Akson taşıması, motor proteinler olarak adlandırılan ve hücre iskeletinde hareket eden proteinler sayesinde gerçekleşir. Kinesin ve dinein adlı motor proteinler, hücrenin içinde moleküller ve organelleri taşımak için enerji sağlar ve akson taşımasının düzgün bir şekilde gerçekleşmesine yardımcı olur.