Bilinç, dikkat, algı, düşünme ve psikomotor becerilerin akut, geri dönüşümlü rahatsızlığıdır.
Akut karışıklık durumu, aynı zamanda deliryum veya akut beyin sendromu olarak da bilinir ve ani başlangıçlı, geçici bir zihinsel bozukluktur. Karışıklık, dikkat eksikliği, bilinç düzeyinde değişiklikler ve bilişsel işlevlerde bozulma ile karakterizedir. Deliryum, yaşlı hastalar ve hastaneye yatan hastalar arasında yaygındır, ancak her yaşta meydana gelebilir.
Akut karışıklık durumunun nedenleri şunları içerebilir:
- Enfeksiyonlar: Özellikle yaşlı hastalarda, idrar yolu enfeksiyonları veya pnömoni gibi sistemik enfeksiyonlar deliryuma yol açabilir.
- İlaçlar: Bazı ilaçların yan etkileri veya ilaç etkileşimleri deliryum gelişimine katkıda bulunabilir.
- Metabolik bozukluklar: Hipoglisemi, hiponatremi, hipokalsemi veya böbrek ve karaciğer yetmezliği gibi metabolik dengesizlikler deliryuma neden olabilir.
- Toksik maddeler: Alkol veya uyuşturucu kullanımı/geri çekilmesi, karbon monoksit zehirlenmesi ve diğer toksik maruziyetler deliryuma yol açabilir.
- Nörolojik durumlar: İnme, beyin tümörü, beyin travması ve menenjit gibi beyinle ilgili durumlar deliryumun nedeni olabilir.
- Stres ve çevresel faktörler: Uzun süreli uyku eksikliği, yoğun stres ve hastane ortamındaki değişiklikler gibi faktörler de deliryum gelişimine katkıda bulunabilir.
Akut karışıklık durumunun belirtileri şunları içerebilir:
- Dikkat eksikliği ve kolayca dağılabilme
- Bilinç düzeyinde değişiklikler ve uyaranlara tepki vermede yavaşlama
- Zihinsel işlevlerde bozulma, özellikle hafıza, dil ve problem çözme yeteneklerinde
- Halüsinasyonlar ve sanrılar
- Uyku-uyanıklık döngüsünde bozulma
- Duygusal dalgalanmalar, ajitasyon veya korku
Akut karışıklık durumu tedavisi, altta yatan nedenin belirlenmesi ve yönetilmesine odaklanır. İlaçlar, enfeksiyonlar veya metabolik bozukluklar gibi nedenlerin düzeltilmesi, deliryumun çözülmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, hastanın çevresini düzenleyerek ve uyaranları azaltarak, uyku-uyanıklık döngüsünü düzgün hale getirerek ve güvende hissetmelerini sağlayarak deliryumun yönetilmesine yardımcı olunabilir.
Destekleyici tedaviler şunları içerebilir:
- Yeterli hidrasyon ve beslenme sağlamak
- Uyaranları azaltarak ve uygun aydınlatma, sessiz ortam sağlamak
- Gündüz saatlerinde hastayı aktif tutarak ve gece uyumalarını teşvik etmek
- Aşina oldukları kişilerin hastanın yanında olması ve onlara destek olması
- Gerekirse, huzursuzluk ve ajitasyonu kontrol etmek için kısa süreli ilaç kullanımı
Tedaviye yanıt genellikle hızlıdır ve hastaların çoğu, altta yatan nedenler düzeltilir düzeltilmez iyileşir. Ancak, bazı durumlarda deliryum süreci daha uzun sürebilir ve kalıcı hafıza veya bilişsel işlev bozukluklarına yol açabilir. Yaşlı hastalar ve daha önce bilişsel işlev bozukluğu öyküsü olanlar için bu risk daha yüksektir.
Önemli olan, akut karışıklık durumunun erken teşhisi ve altta yatan nedenlerin hızlı bir şekilde yönetilmesidir. Bu, hastanın yaşam kalitesini artırır ve potansiyel komplikasyonların önlenmesine yardımcı olur.