„Başa çıkma modeli“, bir bireyin stresli veya zor durumlarla nasıl başa çıktığını açıklamak için kullanılan teorik bir çerçevedir. Bu modeller, insanların zorluklarla yüzleştiklerinde hangi stratejileri kullandıklarını ve bu stratejilerin etkili olup olmadığını anlamak için kullanılır.
Başa çıkma modelleri genellikle başa çıkma stratejilerini iki ana kategoride inceler: problem odaklı başa çıkma ve duygusal odaklı başa çıkma.
Problem odaklı başa çıkma, bireyin stresli durumu değiştirmeye veya çözmeye yönelik aktif çabaları içerir. Örneğin, bir problemi çözmek için bilgi aramak veya bir eylem planı oluşturmak gibi.
Duygusal odaklı başa çıkma ise bireyin stresli durumun duygusal etkisini hafifletmeye yönelik çabalarını içerir. Örneğin, meditasyon veya nefes egzersizleri yapmak, durumu olumlu bir şekilde yeniden değerlendirmek veya dikkat dağıtıcı aktivitelerde bulunmak gibi.
Her iki strateji de belirli durumlarda etkili olabilir ve genellikle birlikte kullanılır. Ancak, hangi stratejinin daha uygun olduğunu belirlemek genellikle bireyin karşı karşıya olduğu özgül duruma, kişilik özelliklerine ve mevcut kaynaklarına bağlıdır.