Bilişsel terapi (BT), bilişsel psikoloji temelinde geliştirilen bir psikoterapi yaklaşımıdır. BT, bireylerin düşünce kalıplarını, inançlarını, duygusal tepkilerini ve davranışlarını değiştirerek psikolojik sorunları çözmeyi hedefler. Bu terapi yöntemi, zihinsel süreçlerin ve davranışların birbirleriyle ilişkili olduğunu ve olumsuz düşüncelerin duygusal sıkıntılara ve işlevsel olmayan davranışlara yol açabileceğini öne sürer.
Bilişsel terapide, terapist ve birey birlikte çalışarak bireyin düşünce kalıplarını tanımlar, sorgular ve değiştirir. Bireyin yanlış inançlarını veya çarpık düşüncelerini tanımlaması ve gerçekçi ve sağlıklı düşüncelerle değiştirmesi teşvik edilir. Bireyin düşüncelerinin duygusal tepkilerini ve davranışlarını nasıl etkilediği anlaşılır ve bu süreçte alternatif ve daha sağlıklı davranış stratejileri öğretilir.
Bilişsel terapinin bazı temel prensipleri şunlardır:
- Bilişsel Yeniden Yapılandırma: Olumsuz veya çarpık düşüncelerin tanınması, sorgulanması ve daha gerçekçi ve sağlıklı düşüncelerle değiştirilmesi.
- Ev Ödevleri: Bireye terapi oturumları arasında yapması gereken ev ödevleri verilerek düşünce ve davranış değişikliklerinin günlük hayata taşınması teşvik edilir.
- Duygusal Düzenleme: Bireyin duygusal tepkilerini tanımasını, duygusal düzenleme becerilerini geliştirmesini ve duygusal sıkıntılarla başa çıkmasını sağlar.
- Bilinçli Farkındalık: Bireyin zihinsel süreçlerini, düşüncelerini ve duygularını bilinçli bir şekilde fark etmesi ve bunları sorgulaması.
Bilişsel terapi, birçok psikolojik sorunun tedavisinde etkili bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Depresyon, anksiyete bozuklukları, panik bozukluk, obsesif kompulsif bozukluk, travma sonrası stres bozukluğu, yeme bozuklukları ve bağımlılıklar gibi birçok durumda etkili olabilir. Bilişsel terapi, bireyin düşünce kalıplarını değiştirmesini, daha sağlıklı davranışları benimsemesini ve duygusal iyilik halini artırmasını hedefleyerek uzun süreli sonuçlar sağlamayı amaçlar.