Deoksiribonükleik asit (DNA), hücrelerde genetik bilginin depolandığı ve aktarıldığı bir moleküldür. DNA, tüm canlılarda bulunan çift sarmal yapıda bir polinükleotit zinciridir. Her bir DNA molekülü, dört farklı nükleotidin (adenin, timin, guanin ve sitozin) belirli bir sıralama düzeninde bir araya gelmesiyle oluşur.
DNA, genetik bilginin aktarılmasını ve kalıtımın sağlanmasını sağlar. Her bir nükleotid, bir şeker molekülü (deoksiriboz), bir fosfat grubu ve bir bazdan oluşur. Bazlar, DNA molekülündeki genetik kodun temel yapı taşlarıdır. Adenin, timin, guanin ve sitozin adlı dört farklı baz, DNA zincirinde belirli bir sıralama düzenine göre eşleşir. Adenin, timinle, guanin ise sitozinle özdeşleşir. Bu baz eşleşmeleri, DNA’nın çift sarmal yapısını oluşturur.
DNA, hücre bölünmesi sırasında çoğalır ve kopyalanır. Bu süreç, DNA replikasyonu olarak adlandırılır. Hücreler, DNA zincirinin her iki tarafındaki bazların tam bir kopyasını üretirler. Bu sayede, hücreler yeni hücreler oluştururken ve büyürken genetik bilgiyi aktarabilirler.
DNA’nın genetik bilginin kodlanması ve aktarılması dışında da önemli rolleri vardır. Örneğin, DNA, hücrelerde protein sentezinin kontrol edilmesinde görev alan ribonükleik asit (RNA) moleküllerinin yapısını kodlar. Ayrıca, DNA, hücrelerdeki çeşitli metabolik ve biyokimyasal süreçlerin düzenlenmesine katkıda bulunur.
DNA’nın keşfi ve anlaşılması, genetik biliminin ve biyoteknolojinin gelişmesinde büyük bir dönüm noktası olmuştur. DNA analizi, genetik hastalıkların teşhisinde, soy ağaçlarının oluşturulmasında, cinayetlerin ve diğer suçların çözülmesinde ve türlerin evrimsel ilişkilerinin incelenmesinde kullanılmaktadır. Ayrıca, biyoteknolojik uygulamalar, gen mühendisliği ve genetik modifikasyon alanlarında da DNA’nın yapısı ve işlevi üzerine yapılan çalışmalara dayanmaktadır.