Ekstrapiramidal sendrom, beyin ve sinir sistemiyle ilişkili hareket bozukluklarının genel bir terimidir. Bu sendrom, bazal gangliyonlar ve ilgili nörotransmitter sistemlerindeki bozukluklarla ilişkilidir. Ekstrapiramidal sendromun belirtileri şunları içerebilir:
1. Parkinsonizm: Kas rijiditesi, yavaş hareketler (bradikinezi), istem dışı titreme (tremor) ve postural dengesizlik gibi Parkinson hastalığına benzer belirtiler.
2. Distoni: İstem dışı, tekrarlayan ve sürekli kas kasılmaları nedeniyle kontrolsüz vücut pozisyonları ve hareketler.
3. Tardif diskinezi: İstemsiz, tekrarlayan ve istemli olarak kontrol edilemeyen ağız, dil, yüz ve ekstremitelerde görülen hareketler.
4. Distopik tremor: İstem dışı titreme, genellikle ellerde veya kolların uç kısımlarında görülen, istirahatte azalan ve hareketle artan titreme.
5. Akatizi: İstem dışı hareketlerle karakterize olan huzursuzluk, rahatsızlık hissi ve hareket etme ihtiyacı.
6. Psikotik belirtiler: Bazı ekstrapiramidal sendromlarda, halüsinasyonlar, yanıltıcı inançlar ve düşünce bozuklukları gibi psikotik belirtiler de görülebilir.
Ekstrapiramidal sendromun nedenleri arasında Parkinson hastalığı, ilaç yan etkileri, nörodejeneratif bozukluklar, enfeksiyonlar, travma veya tümörler yer alabilir. Tanı genellikle klinik muayene, hastanın semptomları ve nörolojik değerlendirme ile konulur.
Tedavi, sendromun altında yatan nedenin belirlenmesine dayanır. Parkinson hastalığı gibi bazal gangliyon bozukluklarına yönelik ilaç tedavisi, semptomları kontrol altına almada etkili olabilir. Diğer durumlarda, semptomları hafifletmek için antikolinerjik ilaçlar, dopamin antagonistleri, botulinum toksini enjeksiyonları veya derin beyin stimülasyonu gibi tedaviler kullanılabilir. Tedavi, semptomların şiddetini azaltmayı, yaşam kalitesini iyileştirmeyi ve hastanın günlük işlevselliğini desteklemeyi hedefler.