Farmakoloji, vejetatif sinir sistemi üzerinde etkili olan ilaçların çalışma mekanizmalarını ve bu ilaçların etkilerini inceleyen bilim dalıdır. Vejetatif sinir sistemi, otonom sinir sistemi olarak da adlandırılır ve vücuttaki otonom (istenemeyen ve bilinç dışı) işlevleri düzenler. Kalp atışı, solunum, sindirim, dolaşım ve terleme gibi işlevler, vejetatif sinir sistemi tarafından düzenlenir.
Vejetatif sinir sistemi, iki bölümden oluşur: sempatik ve parasempatik sinir sistemi. Sempatik sinir sistemi, stres durumlarında aktive olur ve „savaş ya da kaç“ tepkisini tetikler. Kalp atışını artırır, solunumu hızlandırır, kan basıncını yükseltir ve enerjiyi artırır. Parasempatik sinir sistemi ise „dinlenme ve sindirim“ tepkisini düzenler. Kalp atışını yavaşlatır, sindirim sistemini uyarır ve vücuttaki enerjiyi korumak için dinlenme durumuna geçirir.
Farmakoloji, vejetatif sinir sistemi üzerinde etkili olan ilaçların çalışma mekanizmalarını ve bu ilaçların sempatik ve parasempatik sinir sistemi üzerindeki etkilerini inceler. Bazı ilaçlar sempatik sinir sistemi üzerinde uyarıcı etkiler yaparak kalp atışını artırırken, diğerleri parasempatik sinir sistemini uyararak kalp atışını yavaşlatabilir. Bu ilaçlar, çeşitli sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılır.
Örneğin, beta blokerler adı verilen ilaçlar sempatik sinir sistemi üzerinde etkili olup, kalp atışını ve kan basıncını düşürerek hipertansiyon ve kalp hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Aynı şekilde, parasympatomimetik ilaçlar parasempatik sinir sistemini uyararak kalp atışını yavaşlatır ve astım gibi solunum sorunlarının tedavisinde kullanılır.
Farmakoloji, vejetatif sinir sistemi ile ilgili hastalıkların tedavisi için yeni ilaçların geliştirilmesi, mevcut tedavilerin iyileştirilmesi ve yan etkilerin azaltılması gibi konularda da çalışmalar yapar. Böylece, vejetatif sinir sistemi üzerinde etkili olan ilaçlar daha etkili ve güvenli tedaviler sunabilir.