Farmakolojik tolerans, bir ilacın belirli bir süre içinde tekrarlayan kullanımına bağlı olarak, vücudun ilaca olan tepkisinin zamanla azalması veya azalan etkisidir. Yani, aynı ilacın aynı dozu zamanla daha az etkili hale gelir ve kullanıcıların istenen etkiyi elde etmek için dozu artırmaları gerekebilir.
Tolerans genellikle ilacın sürekli kullanımı veya uzun süreli kullanımı ile gelişir. Vücut, sürekli olarak maruz kaldığı bir ilaca uyum sağlayabilir ve bu nedenle ilacın etkisini azaltabilir. Toleransın gelişmesi, ilacın hızlı bir şekilde vücuttan atılması veya ilacın etkilediği hedef hücrelerin veya reseptörlerin sayısının azalması gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Farmakolojik tolerans, özellikle kronik hastalıkların tedavisinde uzun süreli ilaç kullanımı gereken durumlarda önemli bir faktördür. Toleransın gelişmesi, tedavinin etkinliğini azaltabilir ve tedavinin başarılı olabilmesi için ilaç dozlarının ayarlanması veya ilaçların değiştirilmesi gerekebilir.
Tolerans ayrıca kötüye kullanılan bazı ilaçlar için de önemlidir. Özellikle bağımlılık yapıcı özellikleri olan ilaçlarda tolerans gelişmesi, kullanıcının dozu artırarak aşırı doza maruz kalmasına ve sağlık sorunlarına yol açabilir.
Farmakolojik toleransın etkilerini azaltmak için bazı tedbirler alınabilir, ancak her durumda toleransın tamamen önlenmesi mümkün olmayabilir. Bu nedenle, ilaç kullanımıyla ilgili tüm durumlar için dikkatli bir kullanım ve uygun dozların takibi önemlidir. İlaç kullanımıyla ilgili herhangi bir sorun yaşandığında, tıbbi danışma almak ve doktorun tavsiyelerine uymak önemlidir.