Glasgow Koma Ölçeği (Glasgow Coma Scale veya GCS), hastanın bilinç düzeyini ve nörolojik durumunu objektif olarak değerlendirmek için kullanılan bir skaladır. Bu ölçek, başın travmatik yaralanmaları, felçler, beyin ameliyatları ve diğer nörolojik durumların değerlendirilmesinde sıkça kullanılır. Glasgow Koma Ölçeği, 1974 yılında Graham Teasdale ve Bryan J. Jennett tarafından geliştirilmiştir.
Glasgow Koma Ölçeği, üç temel kategoriye dayalı olarak değerlendirme yapar:
1. Göz Açıklığı (Eye Opening): Bu kategori, hastanın gözlerini açma yeteneğini değerlendirir ve 4 farklı derecede skorlanır:
– 4 puan: Spontan gözlerini açma
– 3 puan: Sese yanıt olarak gözlerini açma
– 2 puan: Ağrıya yanıt olarak gözlerini açma
– 1 puan: Gözlerini hiç açmama
2. Sözel Yanıt (Verbal Response): Hastanın sözel yanıt verme yeteneğini değerlendirir ve 5 farklı derecede skorlanır:
– 5 puan: Oryantasyon (Hasta adını, nerede olduğunu ve ne zaman olduğunu doğru bir şekilde yanıtlar)
– 4 puan: Anlamlı kelimelerle yanıt verme (Ancak oryantasyon eksik)
– 3 puan: Anlamsız kelimeler veya anlamlı olmayan sesler çıkarma
– 2 puan: Sadece anlamlı sesler çıkarma
– 1 puan: Sözel yanıt verememe
3. Motor Yanıt (Motor Response): Hastanın motor yanıt verme yeteneğini değerlendirir ve 6 farklı derecede skorlanır:
– 6 puan: Uygun bir yanıt, yani komutlara uyma (örneğin, „parmağınızı sıkın“ komutuna uyma)
– 5 puan: Ağrılı uyarana yanıt olarak amaçlı çekme veya çekilme
– 4 puan: Spontan ekstansiyon (vücudu düzeltme)
– 3 puan: Spontan fleksiyon (vücudu bükmek)
– 2 puan: Tepkisizlik (motor yanıt yok)
– 1 puan: Motor yanıt verememe
Bu üç kategoriye ait puanlar toplanır ve hastanın Glasgow Koma Skoru elde edilir. Toplam puan 15’tir, en düşük puan 3’tür ve bu puanlar hastanın bilinç düzeyini belirlemekte kullanılır:
– 13-15 puan: Hafif beyin hasarı
– 9-12 puan: Orta derecede beyin hasarı
– 8 puan ve altı: Ciddi beyin hasarı
Glasgow Koma Ölçeği, hastanın durumunu izlemek, tedavi planını oluşturmak ve nörolojik gelişmeleri değerlendirmek için önemli bir araçtır.