HIV ile ilişkili demans, HIV enfeksiyonunun ileri aşamalarında ortaya çıkabilen ve beyin fonksiyonlarını etkileyen ciddi bir durumdur. Genellikle „HIV ensefalopatisi“ veya „AIDS demans kompleksi“ olarak da adlandırılır. Bu durum, HIV virüsünün merkezi sinir sistemine doğrudan zarar vermesi ve bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucu meydana gelir.
HIV ile ilişkili demansın belirtileri şunları içerebilir:
1. Bilişsel Yeteneklerde Azalma: Problem çözme, planlama ve karar verme yeteneklerinde bozulma olabilir.
2. Hafıza Sorunları: Kısa ve uzun süreli hafıza kaybı yaşanabilir.
3. Konsantrasyon Güçlüğü: Dikkatini toplamakta ve odaklanmada zorluklar ortaya çıkabilir.
4. Motor Fonksiyonlarda Bozulma: Koordinasyon kaybı, zayıflık ve yürüme güçlüğü gibi motor problemler görülebilir.
5. Davranış Değişiklikleri: Kişilik değişiklikleri, çabuk öfkelenme veya depresif davranışlar ortaya çıkabilir.
HIV ile ilişkili demansın nedenleri arasında HIV virüsünün merkezi sinir sistemine direkt zarar vermesi, bağışıklık sisteminin zayıflaması ve bu zayıflamanın yol açtığı diğer komplikasyonlar bulunur.
Tedavi genellikle antiretroviral tedavi (ART) ile başlar. ART, HIV’in çoğalmasını baskılayarak virüs yükünü azaltır ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Böylece beyin dokusunun daha fazla hasar görmesi engellenir. Ayrıca, bilişsel ve motor fonksiyonların iyileştirilmesine yardımcı olmak için rehabilitatif terapiler ve semptomları hafifletmek için destekleyici tedaviler uygulanabilir. Erken tanı ve etkin tedavi, HIV ile ilişkili demansın ilerlemesini yavaşlatabilir ve bireyin yaşam kalitesini iyileştirebilir.