İhtiyaçlar hiyerarşisi, Amerikalı psikolog Abraham Maslow tarafından geliştirilen ve insan ihtiyaçlarının bir hiyerarşi içinde düzenlendiğini öne süren bir teoridir. Maslow’un teorisi, bireylerin daha yüksek düzeydeki ihtiyaçlarını karşılamadan önce daha temel ihtiyaçlarını gidermeleri gerektiğini savunur. İhtiyaçlar hiyerarşisi genellikle bir piramit şeklinde gösterilir ve beş ana kategoriden oluşur:
1. Fizyolojik İhtiyaçlar: Bu en temel ihtiyaçlar, hayatta kalmak için gerekli olan ihtiyaçları içerir, örneğin yiyecek, su, barınma, uyku ve solunum.
2. Güvenlik İhtiyaçları: Fiziksel ve duygusal güvenliği kapsar; istikrarlı bir iş, güvenli bir yaşam alanı, sağlık sigortası ve kişisel güvenlik bu kategoriye girer.
3. Aidiyet ve Sevgi İhtiyaçları: Sosyal varlıklar olarak insanlar, sevgi, ait olma, arkadaşlık ve aile gibi ilişkilere ihtiyaç duyarlar.
4. Saygı İhtiyaçları: Bu düzeydeki ihtiyaçlar, özsaygı, başkalarının saygısı, statü ve başarı ile ilgilidir.
5. Kendini Gerçekleştirme İhtiyaçları: Bu en üst düzey, bireyin potansiyelini tam olarak kullanabilmesi ve kişisel gelişim, yaratıcılık ve kendini ifade etme gibi alanlarda kendini gerçekleştirmesi ile ilgilidir.
Maslow, daha temel ihtiyaçlar tatmin edilmeden daha yüksek düzeydeki ihtiyaçların önem kazanmayacağını öne sürer. Ancak, bu teori evrensel olarak kabul görmemekte ve bazı durumlarda bireylerin kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarını daha temel ihtiyaçlardan önce tatmin etmeye çalıştıkları görülebilmektedir. Buna rağmen, Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi psikoloji, pazarlama, eğitim ve yönetim alanlarında etkili bir model olarak kabul edilmektedir.