Kleptomani, kişilerin kendilerini kontrol edemeyerek sık sık hırsızlık yapma ihtiyacı hissettiği bir psikiyatrik bozukluktur. Kleptomani, kişinin çalma davranışının, bir ihtiyaç veya maddi kazanç için değil, genellikle psikolojik bir tatmin arayışıyla gerçekleştirildiği bir durumdur.
Kleptomani Nedir?
Kleptomani, kişilerin genellikle zararsız veya gereksiz olan eşyaları çalma davranışını tekrar tekrar sergilemesi ile karakterize edilen bir bozukluktur. Bu davranış, kişinin dürtü kontrolünü kaybetmesi ve çalma eyleminden bir tür içsel tatmin sağlaması ile ilgilidir.
Belirtiler
Kleptomani, aşağıdaki belirtilerle tanımlanabilir:
– Çalma İhtiyacı: Kişi, gereksiz veya düşük değerli eşyaları çalma ihtiyacı hisseder.
– Dürtü Kontrolü Zorluğu: Kişi, çalma davranışını durdurmakta zorluk çeker ve bu davranışı gerçekleştirmede güçlü bir dürtü hisseder.
– Geri Dönüşlü Suçluluk veya Utanç: Çalma eylemi sonrasında suçluluk, utanç veya pişmanlık duyguları yaşanabilir.
– Gizli Davranış: Çalma eylemi genellikle gizli ve saklı bir şekilde gerçekleştirilir.
– Aşırı Heyecan: Çalma eylemi sırasında veya öncesinde heyecan veya gerilim yaşanabilir.
Nedenleri
Kleptomani’nin kesin nedenleri henüz tam olarak anlaşılmamıştır, ancak bazı olası faktörler şunlardır:
– Genetik Yatkınlık: Ailede benzer bozuklukların varlığı, genetik bir yatkınlık olabileceğini düşündürür.
– Biyokimyasal Dengesizlikler: Beyin kimyasallarında (nörotransmitterlerde) dengesizlikler, kleptomani gelişimine katkıda bulunabilir.
– Psikolojik Faktörler: Stres, travma veya kişisel problemler, kleptomaniye neden olabilir.
– Kişilik Bozuklukları: Kleptomani, bazı kişilik bozukluklarıyla ilişkilendirilebilir.
Tedavi
Kleptomani’nin tedavisi genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve şu yöntemleri içerebilir:
– Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kleptomaniye neden olan düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmeye yönelik terapi.
– İlaç Tedavisi: Antidepresanlar veya diğer psikiyatrik ilaçlar, dürtü kontrolünü ve ruh hali düzenlemelerini iyileştirebilir.
– Davranışsal Terapi: Kişinin dürtülerini kontrol etme stratejilerini öğrenmesi için yapılan terapi.
– Destek Grupları: Benzer sorunları yaşayan diğer bireylerle paylaşım ve destek sağlama.
Önemli Notlar
Kleptomani, suçlu davranışlar veya alışkanlıkları yanlış anlamamak önemlidir. Bu bozukluk, kişilerin kontrol edemedikleri bir dürtü ile ilgili olup, genellikle tedavi gerektirir. Eğer kleptomani belirtileri yaşıyorsanız, profesyonel bir değerlendirme ve tedavi süreci başlatmak en iyi adımdır. Psikologlar veya psikiyatristler, bu tür bir bozukluğun yönetilmesinde size yardımcı olabilir.