Narsisizm kişinin kendi vücuduna, kendi kişiliğine, kısacası kendisine aşık olması durumu olarak tanımlanabilir. Terim, Yunan mitolojisinde kendi düşüncesine aşık bir genç olan Narcissus’tan türemiştir.
Dolayısıyla narsisizm abartılı bir benlik sevgisi yani kibirdir. Narsistler kendilerini takdir etme, kendi önemlerini abartma, artan hayranlık ve tanınma arzusu ile ben merkezci (kendilerini tüm olayların merkezinde düşünürler ve sonuç olarak çevrelerindeki tüm olayları kendileriyle ilişkilendirirler), bencil, kibirli özellikler gösterirler.
Bu insanların yüksek beklentileri vardır. Kişisel çıkarları ortak yarardan önce gelir. Genellikle insanlara sadece kendi avantajlarına hizmet ettikleri taktirde ilgi gösterirler.
Narsizm’in kendisi bir hastalık değildir. Narsizm başlangıçta sadece çoğu insanın daha fazla veya daha az ölçüde geliştirdiği ve bir dereceye kadar sağlıklı bir özgüvenin parçası olan normal bir özelliktir. Bu özelliğe sahip olduğu düşünülen insanlar bile zihinsel bir bozukluktan muzdarip değildir. Narsisistik özellikler çeşitli patolojik semptomlarla birlikte ortaya çıktığında kişilik bozukluğundan sözedilebilir.
- Sağlıklı bir kişiliğe ait narsisizm pozitif narsisizm olarak adlandırılır. Olumlu narsisizm, kendine karşı olumlu bir tutum anlamına gelir.
- Sağlıksız bir kişilikte ise narsisizm olumsuz narsisizm olarak adlandırılarak potansiyel olarak patolojik özelliklere sahip olduğu düşünülebilir.
Psikanaliz açısından, birincil ve ikincil narsisizm arasında da bir ayrım yapılır.
Birincil narsisizmde, yürümeye başlayan çocuk cinsel enerjisini (libido) kendine doğru yönlendirir.Anne kendi benliğine bağlı olarak deneyimlendiğinden, yürümeye başlayan çocuk açısından perspektifte bir nesne ve nesne füzyonu olabilir
İkincil narsisizmde Freud’a göre cinsel enerji dış nesnelerden çekilir ve kendisiyle ilişkilendirilir (regresyon). Bu durum esas olarak hayal kırıklığına uğramış aşk veya benlik saygısından sonra ortaya çıkar.
Theodore Millon’a göre, narsisizm formları:
- Normal Narsisistik kişi: Rekabetçi, kendine güvenen ve başarılı görünür.
- Karaktersiz Narsisistik: Sahte, sömürücü ve vicdansız, çoğu zaman başarılı ama aynı zamanda cezalandırılabilen.
- Aşk Narsisisti: Kendini baştan çıkarıcı ve teşhirci olarak sunar ve derin ilişkiler kuramaz.
- Telafi edici Narsisist: Büyük bir şüphe, aşağılık ve utanç duygularına dayanan görkemli bir benlik gösterir.
- Elitist Narsisist: Aşırı benlik saygısı gösterir, gösterişli ve ben merkezli, sosyal başarı için heveslidir ve hayranlık uyandırır.
- Fanatik Narsisist: Düşük benlik saygısı ve her şeye kadirlik yanılgısı ile gerçek önemsizliğini telafi eder. Davranışının paranoyak özellikleri vardır.