Felç, beyin, omurilik veya periferik sinir sisteminin hasar görmesi sonucu vücutta güçsüzlük veya işlev kaybıyla karakterize olan bir durumdur. Felç, genellikle bir vücut tarafının işlevlerini yitirmesiyle belirginleşir. Felç nedeniyle etkilenen vücut tarafına bağlı olarak, kişi kas kontrolünü kaybedebilir ve hareket edemeyebilir, duygu veya algılama eksiklikleri yaşayabilir.
Felç, inme (serebrovasküler olay) gibi beyin damarlarının tıkanması veya yırtılması sonucu oluşabilir. Ayrıca, omurilik yaralanmaları, beyin veya sinir hastalıkları, enfeksiyonlar ve travmalar da felce neden olabilir.
Felç tedavisi, temel nedenin belirlenmesi ve tedavi edilmesiyle başlar. Beyin kan dolaşımını düzeltmek, enfeksiyonları tedavi etmek veya omurilik yaralanmalarını iyileştirmek gibi çeşitli tedavi yöntemleri kullanılabilir. Felç sonucu işlev kaybı olan kişilerin rehabilitasyonu önemlidir ve fizyoterapi, konuşma terapisi ve psikolojik destek gibi yöntemlerle bu kişilere yardım edilir.
Felç, genellikle ani bir olayın sonucunda meydana gelir ve ilk belirtiler hızla ortaya çıkabilir. Ancak, felcin ilerlemesi hastanın durumuna ve nedenine bağlı olarak değişebilir.
Bazı felç türleri, ani bir kan pıhtısı veya beyin kanaması nedeniyle meydana gelir ve bu durumlar hızla ilerleyebilir. Örneğin, iskemik inme olarak adlandırılan durumda, bir kan pıhtısı beyin damarlarını tıkadığında felç semptomları hızla ortaya çıkabilir.
Diğer taraftan, bazı felç türleri yavaşça ilerleyebilir. Örneğin, bazı nörodejeneratif hastalıklar (örneğin, ALS veya Parkinson hastalığı gibi) sinir hücrelerinin yavaşça zarar görmesi ve ölmesi nedeniyle felce yol açabilir. Bu tür durumlarda, felç belirtileri zamanla kötüleşebilir.
Felcin ilerlemesi, tedavinin etkinliği ve hastanın rehabilitasyon süreci gibi faktörlere bağlı olarak da değişebilir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile bazı felç türlerinde ilerlemenin durdurulması veya yavaşlatılması mümkün olabilir. Ancak, bazı durumlarda felcin ilerlemesi maalesef durdurulamayabilir ve kalıcı hasarlar oluşabilir.
Felç durumunda, hemen tıbbi yardım almak ve uygun tedavi sürecine başlamak, ilerlemeyi engelleme ve sonuçları en aza indirgeme açısından önemlidir.
Felç veya inme (apopleksi), beynin bir bölgesine kan akışının aniden kesilmesi veya beyin damarlarının patlaması sonucu oluşan bir durumdur. İnme, beyin dokusuna yeterli oksijen ve besin maddesi ulaşamadığında beyin hücrelerinin hasar görmesi ve ölmesiyle sonuçlanır.
İnme iki ana tipte olabilir:
1. İskemik inme: Beyin damarlarının tıkanması sonucu oluşur. En sık görülen inme türüdür ve genellikle kan pıhtısı veya kolesterol plakları gibi maddelerin damarları tıkaması nedeniyle meydana gelir.
2. Hemorajik inme: Beyin damarlarının yırtılması ve kanamanın beyin dokusu içine yayılması sonucu oluşur. Bu tür inme, damar duvarlarının zayıflaması, yüksek tansiyon veya anevrizma gibi nedenlerle meydana gelebilir.
İnme belirtileri ani bir şekilde ortaya çıkar ve şunları içerebilir:
– Yüzün bir tarafında asimetrik gülümseme veya düşük düşme
– Kol veya bacakta ani güçsüzlük, uyuşukluk veya felç
– Ani konuşma güçlüğü veya anlaşılmaz konuşma
– Ani görme kaybı veya çift görme
– Baş dönmesi, dengesizlik veya yürüme güçlüğü
İnme, acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir durumdur. İnme belirtileri fark edildiğinde derhal 112 veya acil sağlık hattı aranmalı ve hastaneye ulaşmak için hemen harekete geçilmelidir. Erken müdahale, beyin hasarının en aza indirilmesine ve hastanın iyileşme şansının artmasına yardımcı olabilir. İnme riskini azaltmak için sağlıklı yaşam tarzı, düzenli egzersiz, dengeli beslenme ve tansiyon kontrolü gibi önlemler almak önemlidir.
