Bu, toksik, yani zehirli maddeler veya alkol ve nikotin gibi maddelerin (örneğin ilaçlar veya psikotropik maddelerin) alınmasından kaynaklanan bir sağlık tehlikesidir.
Zehirlenme terimi, kimyasal, fiziksel veya biyolojik nitelikteki zararlı maddelerin (toksinlerin) insan vücudu üzerindeki olumsuz etkisi anlamına gelir.
Bireysel durumlarda bunun neden olduğu sağlık hasarı, tüketilen maddelerin türüne ve miktarına bağlıdır.
Genel olarak, uyuşturucularla zehirlenme (örneğin alkol zehirlenmesi gibi), ilaçlar (özellikle sakinleştiriciler, uyku hapları, kardiyovasküler ilaçlar, psikotrop ilaçlar veya ağrı kesiciler gibi), temizlik maddeleri (ev temizliği ve boya incelticileri, tuvalet temizleyici, çamaşır suyu, fırın temizleyici, ahşap koruyucu, leke çıkarıcı, mobilya bakım ürünleri gibi), zehirli bitkiler (örneğir sarmaşık, porsuk, yüksükotu, laburnum, hayat ağacı, nighthade, ormangülü türleri, çiğ kuru fasulye, zehirli otlar ve türleri, melek trompeti, henbane gibi), zehirli hayvanlar (örneğin zehirli yılanların ısırıklarından) ve mantarlar, gıdalar (özellikle çiğ yumurta ve et ve sosis ürünlerinden elde edilen gıdalar) ağır metaller, böcek öldürücüler, zehirli gazlar veya buharlar ve toksik kimyasallar pratikte zehirlenmenin ana guruplarını teşkil ederler.
Zehirlenme kronik de olabilir, yani bir kişi uzun süre zehirlenmeye maruz kaldığında. Ayrıca, ilaçların yan etkileri daha uzun tedavi süreleriyle kronik zehirlenmelere yol açabilir. Kronik zehirlenmenin bir diğer klasik örneği alkol istismarı veya nikotin istismarıdır.
Zehirler organizmayı birçok farklı şekilde etkileyebilir. Hücre yapılarını ve organlarını parçalayabilir, sinir sistemini felç edebilir ve bilinci etkileyebilirler.
Çok sayıda zehir, etkilenen hücrelerin ölümüne ve dolayısıyla bozukluklara veya organlarda hasara yol açan hücresel solunumu bozar veya bloke eder. Bu farklı etki biçimleri nedeniyle, zehirlenmeyi spesifik olarak göstermeyen, ancak oldukça yaygın olan ve zehirlenmenin hızlı tespitini ve tedavisini zorlaştıran semptom kompleksleri ortaya çıkabilir.
Klasik zehirlenme belirtileri:
- ani karın ağrısı, ishal, kusma ve bulantı,
- Baş dönmesi, bilinç kaybı, baş ağrısı,
- Şok veya heyecan durumu,
- Bilinç kaybı, solunum durmasına kadar varabilen solunum bozuklukları ve kardiyovasküler durmaya kadar varabilen kardiyovasküler bozukluklar,
- Temas zehirleri durumunda, örneğin pestisitlerle zehirlenme durumunda kramplar, felç, artan tükürük salgısı (mavi ve köpüklü).
- Zehirlenmenin kapsamı tahmin edilemediğinden, her bir zehirlenme vakasının acil olarak tedavi edilmesi tavsiye edilir.
Psikotropik maddelere bağlı zihinsel ve davranışsal bozukluklar:
- Alkolun neden olduğu bozukluklar,
- Opioidlerin neden olduğu bozukluklar,
- Kannabinoidlerin neden olduğu bozukluklar,
- Sakinleştirici veya hipnotiklerin neden olduğu bozukluklar,
- Kokainin neden olduğu bozukluklar,
- Kafein dahil diğer uyarıcıların neden olduğu bozukluklar,
- Halüsinojenik bozukluklar,
- Tütünün veya tütün türevlerinin yol açtığı bozukluklar,
- Uçucu ve çözücü maddelerin etkileşimi,
- Çoklu madde kullanımı ve diğer psikotropik maddelerin tüketiminden kaynaklanan bozukluklar.